راهنمای خرید رم

انتخاب رم (RAM) مناسب برای کامپیوتر یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که می‌تواند تأثیر زیادی بر عملکرد سیستم شما داشته باشد. با وجود انواع مختلف رم‌ها و اصطلاحات فنی پیچیده‌ای که ممکن است در نگاه اول گیج‌کننده به نظر برسند، انتخاب رم مناسب می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در این راهنما، به شما کمک خواهیم کرد تا با مفاهیم پایه‌ای رم آشنا شوید و نکات کلیدی برای انتخاب بهترین رم برای نیازهای خود را بشناسید. از نوع و ظرفیت رم گرفته تا سرعت و زمان تاخیر، همه مواردی که باید در نظر بگیرید را بررسی خواهیم کرد تا بتوانید با اطمینان خاطر خرید خود را انجام دهید.

رم چیست؟

رم (RAM) مخفف حافظه دسترسی تصادفی است و به طور دقیق‌تر، نوعی حافظه فرار است که فقط زمانی که کامپیوتر شما روشن است، داده‌ها را نگه می‌دارد. وظیفه اصلی آن فراهم کردن دسترسی سریع خواندن و نوشتن برای پردازنده (CPU) شما است. رم داده‌هایی را که برنامه‌های مختلف در حال حاضر استفاده می‌کنند، چه نرم‌افزارها و چه سیستم‌عامل شما، ذخیره می‌کند و این باعث می‌شود که وقتی پردازنده درخواست می‌کند، سریع‌تر به آن دسترسی پیدا کند. این حافظه با حافظه‌های ذخیره‌سازی معمولی مانند SSD و HDD متفاوت است که حتی زمانی که کامپیوتر خود را خاموش می‌کنید، داده‌ها را ذخیره می‌کنند. رم نقش حیاتی در همه کارهایی که انجام می‌دهید ایفا می‌کند، مانند کار به عنوان فضای ذخیره‌سازی موقت برای داده‌های بازی، امکان جابجایی بدون درز بین مرورگرهای وب، نرم‌افزارهای اداری و پخش‌کننده‌های رسانه‌ای و پشتیبانی از بارهای کاری حرفه‌ای مانند ویرایش ویدئو یا مدل‌سازی سه‌بعدی.

DDR چیست؟

DDR مخفف Double Data Rate است و همیشه با عدد به نسل آن اشاره دارد، مانند DDR3،DDR4  یا DDR5. این مهم‌ترین مشخصه رم است که باید به آن توجه کنید، زیرا اگر رم با نوع DDR نادرست بخرید، در کامپیوتر شما کار نخواهد کرد. هر پردازنده و مادربرد محدود به پشتیبانی از یک یا دو نسل از رم DDR است. اگرچه ممکن است پردازنده شما از هر دو نسل DDR4 و DDR5 پشتیبانی کند – که در حال حاضر در بسیاری از بهترین پردازنده‌های اینتل این‌گونه است – مادربرد شما تقریبا همیشه محدود به یکی از این دو خواهد بود. بنابراین، هنگامی که کامپیوتر خود را اسمبل می‌کنید، باید تصمیم بگیرید که از کدام نسل حافظه استفاده خواهید کرد و سپس تا زمانی که ارتقاء عمده‌ای انجام ندهید، به آن پایبند باشید. تفاوت بین رم‌های DDR4 و DDR5 بسیار قابل توجه است. اولی هنوز ارزان‌تر است و با سخت‌افزارهای قدیمی‌تر سازگار است. همچنین زمان‌بندی‌های تنگ‌تری ارائه می‌دهد، به این معنی که تأخیر کمتری دارد. رم DDR5 به طور کلی بسیار سریع‌تر است، کمی گران‌تر است و فقط با جدیدترین پردازنده‌ها سازگار است.

DIMM چیست؟

DIMM (ماژول حافظه دو خطی) اصطلاحی است که برای توصیف فرم فاکتور رم استفاده می‌شود. بیشتر اوقات، اگر قصد خرید رم دارید، این چیزی است که باید به دنبال آن باشید، زیرا DIMM به رم‌های کامل اشاره دارد که در کامپیوترهای دسکتاپ دیده می‌شوند. همچنین SO-DIMM (ماژول حافظه دو خطی با اندازه کوچک) وجود دارد. اگر بخواهید رم لپ‌تاپ خود را ارتقا دهید، باید ماژول‌های کوچکتری که به طور خاص برای فرم فاکتورهای فشرده ساخته شده‌اند را خریداری کنید. توجه داشته باشید که تمامی رم‌های لپ‌تاپ قابل تعویض نیستند، زیرا حافظه اغلب به مادربرد لحیم شده است. SO-DIMM همچنین در برخی از مینی‌پی‌سی‌ها و همچنین کامپیوترهای معمولی با برخی مادربردهای mini-ITX استفاده می‌شود. بنابراین اگر چنین کامپیوتری دارید، باید بررسی کنید که آیا نیاز به خرید حافظه DIMM یا SO-DIMM دارید.

Channel چیست؟

کانال‌های رم اغلب به عنوان خطوط جاده توصیف می‌شوند و اگرچه این استعاره ممکن است کمی بیش از حد استفاده شده باشد، اما هنوز هم ساده‌ترین راه برای توضیح عملکرد آنها است. آنها اساسا مسیرهایی هستند که داده‌ها از طریق آنها بین ماژول‌های حافظه در کامپیوتر شما و پردازنده شما حرکت می‌کنند. رم می‌تواند تک کاناله یا دو کاناله باشد و همانطور که در یک جاده شلوغ بهتر است دو جاده جداگانه داشته باشید، استفاده از حافظه دو کاناله به کنترلر حافظه شما اجازه می‌دهد از دو کانال برای تبادل داده استفاده کند و پهنای باند و عملکرد را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. بیشتر مادربردهای مدرن از دو کاناله پشتیبانی می‌کنند، اما این بدان معنا نیست که شما فقط می‌توانید دو ماژول رم در آنها نصب کنید. مادربردها یا دو یا چهار اسلات DIMM دارند و اینجاست که کار پیچیده می‌شود. هرگز نباید یک ماژول رم تکی برای مادربردی که از حافظه دو کاناله پشتیبانی می‌کند خریداری کنید. افت عملکرد بین استفاده از تک کاناله و دو کاناله بسیار زیاد است، بنابراین حتی اگر می‌خواهید 16 گیگابایت حافظه خریداری کنید، یک ماژول 16 گیگابایتی انتخاب نکنید و دو ماژول 8 گیگابایتی را انتخاب کنید. در مادربردی که فقط دو اسلات DIMM دارد، این به طور خودکار حافظه دو کاناله را فعال می‌کند. با این حال، اگر مادربرد شما چهار اسلات دارد، باید هر دو ماژول را در اسلات‌های صحیح نصب کنید تا به آنها اجازه دهید از همان کانال استفاده کنند. شناسایی اسلات‌های صحیح برای استفاده بستگی به مادربرد دارد، بنابراین قبل از شروع، دفترچه راهنمای خود را بررسی کنید.

ظرفیت رم

داشتن ظرفیت کافی رم حتی مهم‌تر از تمرکز بر سرعت‌های بالا است. اگر کامپیوتر شما رم کافی نداشته باشد، کمبود آن به یک گلوگاه اصلی تبدیل می‌شود و حتی داشتن بهترین کارت گرافیک یا سریع‌ترین پردازنده بازی نیز نمی‌تواند شما را نجات دهد. رم بیشتر به معنای چندوظیفه‌ای بهتر است. به عبارت دیگر، این به معنای بازی کردن با دیسکورد و مرورگر در حال اجرا در پس‌زمینه، داشتن تعداد زیادی تب باز به طور همزمان، یا حتی وظایفی که منابع کامپیوتر را شدیدا مصرف می‌کنند، مانند ویرایش ویدئو و رندرینگ است. با رم بیشتر، کامپیوتر شما می‌تواند همه این کارها و حتی بیشتر را انجام دهد. اگر رم شما ظرفیت کافی برای پشتیبانی از تمام بارهای کاری که سعی می‌کنید کامپیوتر خود را از طریق آنها عبور دهید نداشته باشد، کامپیوتر مجبور به استفاده از کش دیسک می‌شود. این شامل استفاده بخشی از هارد دیسک یا SSD به عنوان حافظه مجازی است. در حالی که باید سعی کنید از بهترین SSD استفاده کنید، اما هنوز هم بسیار کندتر از این است که رم این وظایف را انجام دهد. به همین دلیل است که همیشه بهتر است حافظه کافی برای کامپیوتر خود داشته باشید.

فرکانس چیست؟

فرکانس رم چیزی است که قطعا باید به آن توجه کنید و معمولا به راحتی در نام ماژول رم قابل مشاهده است. شما رم‌هایی را خواهید دید که به عنوان مثال با نام DDR5-6000 یا DDR4-3200 لیست شده‌اند که به فرکانس مدل خاصی اشاره دارد و اغلب با MT/s یا MHz مشخص می‌شود. شایان ذکر است که در بسیاری از مدل‌ها، این به حداکثر فرکانسی که رم می‌تواند در آن کار کند اشاره دارد، اما لزوما سرعتی نیست که از جعبه دریافت می‌کنید. با این حال، این سرعت به راحتی از طریق فعال کردن پروفایل مناسب در BIOS قابل دستیابی است. این عدد چهار رقمی به تعداد چرخه‌های خواندن و نوشتنی که رم شما می‌تواند در یک ثانیه کامل کند، اشاره دارد. با هر نسل از حافظه DDR، این سرعت‌ها به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. به عنوان مثال، DDR4  از 2133MHz  شروع می‌شود و تا 4800MHz  (یا بیشتر در صورت اورکلاک دستی) می‌رسد. در همین حال، حافظه DDR5  از حد بالای 4800MHz  شروع می‌شود و در زمان نگارش این متن، تا 8400MHz  در کیت‌های پیشرفته می‌رسد. دوباره، اورکلاکینگ این حد را بالاتر می‌برد و با پیشرفت تکنولوژی DDR5، تولیدکنندگان کیت‌های سریع‌تری را عرضه خواهند کرد. سرعت حافظه مهم است، اما همه چیز به میزان تفاوتی که در نظر دارید بستگی دارد. ارتقاء از DDR4-3200 به DDR4-3600 تغییر جزئی است که به سختی احساس می‌شود. با این حال، ارتفا از DDR4-3200 به DDR5-7200 بسیار بزرگ است و تأثیر قابل توجهی بر عملکرد کامپیوتر شما خواهد داشت.

Timings چیست؟

از نظر فرکانس، بیشتر بهتر است، اما وقتی در مورد تأخیر CAS (Column Address Strobe) صحبت می‌کنیم، عکس این موضوع صادق است. این به تأخیری اشاره دارد که بر حسب چرخه‌های ساعت اندازه‌گیری می‌شود، بین زمانی که پردازنده داده‌ها را از رم شما درخواست می‌کند و زمانی که به پردازنده ارسال می‌شود. درست مانند پینگ در بازی‌ها، می‌خواهید این مقدار تا حد ممکن کم باشد، اما مانند فرکانس، CAS  نیز توسط نسل DDR که استفاده می‌کنید محدود می‌شود. در برگه‌های مشخصات، اغلب کلمه CL را به دنبال یک سری اعداد می‌بینید، مانندCL16-18-18-36 . هر یک از این اعداد به زمان‌بندی‌های مختلف اشاره دارد. اولین عدد تأخیر واقعی CAS است، به این معنی که زمانی که رم شما برای دریافت داده‌هایی که پردازنده درخواست می‌کند، طول می‌کشد. متأسفانه، رم DDR5 تقریبا زمان‌بندی‌ها را دو برابر کرده است، به این معنی که فرکانس سریع‌تر است، اما تأخیر بیشتر است. شما اعدادی مانند CL14 یا CL18 برای DDR4 خواهید دید، اما به ندرت کمتر از CL32 برای  DDR5ببینید.

مشخصه های دیگر

پخش‌کننده‌های حرارت: اگر در حال ساخت یک کامپیوتر بسیار پیشرفته هستید، ممکن است بخواهید به دنبال رم‌های پیشرفته‌ای باشید که با هیت‌سینک خود عرضه می‌شوند. با این حال، معمولا در خنک‌سازی تفاوت زیادی ایجاد نمی‌کنند، فن‌هایی که در کیس شما وجود دارند کافی خواهند بود.

زیبایی‌شناسی: این روزها، رم‌ها با یا بدون نورپردازی RGB عرضه می‌شوند و برخی کیت‌ها رنگ سفید دارند.

ارتفاع: اگر کیس شما بسیار فشرده است، احتمالا باید بررسی کنید که رم جدید شما در کیس جا می‌شود یا نه. در واقعیت، این تنها در کیس‌ها و فرم‌فاکتورهای کوچک نگران‌کننده است.

اورکلاک رم

برای اینکه رم با حداکثر سرعت نوشته شده بر روی مدل خریداری شده کار کند، اغلب نیاز به اورکلاک کردن آن دارید، اما این کار فقط به فعال کردن پروفایل مناسب XMP یا DOCP/EXPO در بایوس بستگی دارد. این بدان معناست که هنگام خرید، باید سعی کنید کیت‌هایی را انتخاب کنید که با پردازنده و مادربورد شما سازگار باشند و به شما اجازه دهند از سرعت‌های تبلیغ شده آن‌ها به بهترین نحو استفاده کنید. XMP فناوری اختصاصی اینتل است و DOCP و EXPO معادل‌های AMD هستند. خرید رمی که از پروفایل‌های پیش‌اورکلاک شده مناسب پشتیبانی نمی‌کند به این معنا نیست که حافظه اصلا کار نخواهد کرد، کار خواهد کرد، اما فقط با سرعت‌های پیش‌فرض. وقتی برای اولین بار رم جدید را نصب می‌کنید، با سرعت‌های پیش‌فرض کار خواهد کرد که اغلب می‌تواند بسیار کمتر از سرعت موردنیاز شما باشد. خوشبختانه، اورکلاک کردن به لطف پروفایل‌های آماده که در بایوس فعال می‌شوند، آسان است.

نتیجه‌گیری

تا اینجا، شما یک حرفه‌ای واقعی در زمینه رم هستید و کاملا آماده‌اید که یک انتخاب آگاهانه انجام دهید. با این حال، دانستن معنای DDR یا CAS به این معنا نیست که تصمیم‌گیری در مورد مقدار و نوع رم مورد نیاز آسان است. تصمیم‌گیری بین حافظه DDR4  و DDR5 دشوار است، زیرا احتمالاً تصمیم شما به طور کامل بر اساس نوع رمی که می‌خواهید استفاده کنید، نخواهد بود. هنگام انتخاب پردازنده و مادربورد، به یک نوع خاص از رم محدود خواهید شد. برخی از پردازنده‌های اینتل، از جمله نسل‌های Alder Lake  و Raptor Lake، از هر دو نوع رم DDR4 و DDR5 پشتیبانی می‌کنند. در حالی که AMD یا از DDR4 یا از DDR5 پشتیبانی می‌کند و هیچ تداخلی ندارد. صرف نظر از پردازنده شما، مادربورد شما را مجبور به انتخاب یک نوع خاص از رم خواهد کرد. DDR4 هنوز در ساخت‌های اقتصادی ارزش دارد، اما اگر پردازنده اینتلی می‌خرید که به شما اجازه می‌دهد یکی از دو نوع را انتخاب کنید، باید به دنبال DDR5 باشید. این برای آینده‌نگری بهتر است. جفت کردن یک چیپ اینتل با رم DDR4 در این مرحله به این معناست که در آینده هیچ ارتقایی برای شما وجود نخواهد داشت، زیرا در حالی که DDR5 به تکامل خود ادامه خواهد داد و قیمت آن کاهش خواهد یافت، DDR4  به حداکثر قابلیت‌های خود رسیده و بهتر نخواهد شد. به طور خلاصه، آنچه بودجه شما اجازه می‌دهد را انتخاب کنید، اگر با هزینه اضافی مشکلی ندارید DDR5 گزینه بهتری محسوب می‌شود. بسته به اینکه با کامپیوتر خود چه کاری انجام می‌دهید، به رم بیشتر یا کمتری نیاز خواهید داشت.

– رم 8 گیگابایت: این نوع ظرفیت تنها در لپ‌تاپ‌های نازک و سبک قابل قبول است. اگر تنها کاری که انجام می‌دهید مرور اینترنت به صورت عادی است، با انتخاب 8 گیگابایت مشکلی نخواهید داشت، اما چندوظیفه‌ای به تدریج با این نوع ظرفیت سخت‌تر می‌شود. نیازی به گفتن نیست که همین امر برای 4 گیگابایت نیز صدق می‌کند.

– رم 16 گیگابایت: تا سال 2024، این ظرفیت برای غیر گیمرها هدف قرار می‌گیرد. اگر از کامپیوتر خود برای کار، تماشای نتفلیکس، مرور اینترنت و شاید بازی‌های مستقل گاه به گاه استفاده می‌کنید، می‌توانید با 16 گیگابایت راضی باشید.

– رم 32 گیگابایت: این روزها، رم 32 گیگابایت به استانداردی برای گیمرها تبدیل شده است. تعداد بیشتری از عناوین AAA درخواست 32 گیگابایت حافظه برای اجرا در تنظیمات بالا دارند. علاوه بر این، اگر تمایل دارید چندین برنامه را به طور همزمان در بالای بازی‌ها اجرا کنید، قطعاً می‌خواهید 32 گیگابایت داشته باشید تا مطمئن شوید که هرگز از رم کم نمی‌آورید.

-رم 64 گیگابایت و بیشتر: در حال حاضر، 64 گیگابایت برای کارهای سنگین مانند مدل‌سازی سه‌بعدی مفید است. گیمرها هنوز نیازی به 64 گیگابایت ندارند، اما اگر می‌خواهید ذخیره کنید، هیچ ضرری ندارد. در نهایت مفید خواهد بود. با این حال، بالاتر از 64 گیگابایت منطقی نیست مگر اینکه کار شما به آن نیاز داشته باشد.

قبل از اینکه به هر ظرفیت خاصی بسنده کنید، مطمئن شوید که چقدر هزینه برای رسیدن به آستانه بعدی خواهد داشت. ممکن است از تفاوت قیمت کوچک شگفت‌زده شوید، اما تأثیر آن بر عملکرد می‌تواند بسیار زیاد باشد. همیشه سعی کنید بیشتر از نیاز فعلی خود رم بخرید. وقتی نوع مناسب DDR و ظرفیت را انتخاب کردید، باید فرکانس و تایمینگ‌های رم خود را نیز در نظر بگیرید. در این مورد، بودجه شما اغلب تعیین می‌کند که چه چیزی در دسترس شماست. انتخاب سرعت‌های بالاتر معمولا با افزایش قیمت زیادی همراه است؛ به عنوان مثال، تغییر از 32 گیگابایت حافظه DDR5-6000 به DDR5-7200 حدود 40 تا 60 دلار یا بیشتر هزینه خواهد داشت. این فاصله برای کیت‌هایی با ظرفیت کمتر کوچکتر است و به عنوان یک قاعده کلی، رم‌های پیشرفته با سرعت‌های بالا همیشه بسیار بیشتر از ارزش واقعی خود هزینه دارند.